Սկիզբը՝ այստեղ:
Ուզում եմ այս հոդվածը նվիրել Կարեն Վարդանյանին, ով ինձ Հայաստանում ապահովեց իմ առաջին աշխատանքը
Երկրորդ մաս
Վարչապետը ինքն էլ մեծ բաժին ու ներդրում ունի այս վատ վերաբերմունքի եւ սխալների մեջ, ինքն է ասել կես ճշմարտություն եւ ընդունել է շատ տագնապալի իրավիճակի առկայությունը, բայց նա զուրկ է նաեւ ահազանգից, որ սա իրավիճակ չէ, այլ՝ ճգնաժամ, երբ նա ասաց, որ մենք շատ աշխատատեղեր ունենք, բայց մասնագետներ չունենք: Դե, պարոն վարչապետ, ես ուզում եմ ձեզ պատմել բանվոր դասակարգի տեսակետը, մենք, ովքեր փորձում ենք հմտություններ զարգացնել, գուցե իմ փորձը ինչ-որ բան նշանակի: Հարցազրույցների եւ շոկի մեջ էի, որ հարցազրույցների ժամանակ նրանք անիրատեսական պահանջներ են ներկայացրել, պահանջել են փորձաքննություն, որն անհրաժեշտ է նման որակյալ ծրագրակազմ արտադրելու համար, գուցե յոթ ծրագրավորման լեզուների իմացություն, որոնցից մի քանիսը 3 տարեկան են այդ հարցազրույցների ժամանակ, եւ յուրաքանչյուր լեզվի տիրապետման համար պետք է պահանջվի առնվազն մեկ տարի:
Կարդացեք նաև
Դրա դիմաց առաջարկել են այնքան ցածր աշխատավարձ, որ յուրաքանչյուր ոք, ով ունի այդ հմտությունները, կարող է 20 անգամ ավելի բարձր աշխատավարձ ստանալ, եթե նա աշխատի դրսում: Վերջնական արդյունքն ինձ հիշեցրեց այն, ինչ կինս ինձ ասաց Հայաստանի աշխատաշուկայի մասին, որ հայերը կարծում են, որ բոլոր աշխատանքային հայտարարությունները կեղծ են, այդ նույն աշխատանքի առաջարկն ամիսներով կմնա այս ընկերության կայքերում, ես գիտեմ ընկերությունների, որոնք թողարկում են իրենց ամբողջ աշխատակիցների թիմը, քանի որ նրանք նրանց ոչ հմուտ են համարում:
Այժմ եւ Լիբանանը, եւ Հայաստանը չունեն ներքին շուկաներ, արդյունաբերություն, գյուղատնտեսություն, առեւտուր, ապավինում են ծառայություններ մատուցելուն եւ զբոսաշրջությանը, եւ լիբանանյան, եւ հայաստանյան ծրագրային ընկերությունները հույսը դնում են արտաքին շուկայի վրա։ Այսինքն՝ այս դեպքում վարձատրությունը նո՞ւյնն է ենթադրվում։ ՉԷ, նորից մտածեք, հայկական ընկերությունները պահանջում են շատ ավելի բարձր հմտություններ, հետեւաբար, պետք է ավելի բարձրորակ ապահովեն, իսկ հայկական ընկերությունների գործադիր տնօրենները հաստատ խելացի մարդիկ են, եւ նույնիսկ ավելի տեխնիկական, հիմա եթե հայկական ընկերություններն ավելի բարձր որակներ են առաջարկում, հնարավո՞ր է ավելի ցածր վարձատրվեն, այդտեղ ես անում եմ երկու եզրակացություններից մեկը, կա՛մ այս ընկերության սեփականատերերը ստանում են ավելի ցածր ֆինանսական պարգեւներ՝ տրամադրելով ավելի լավորակ, քան Լիբանանը, նրանք այդքան էլ խելացի չլինեն, ինչը ես կասկածում եմ, քանի որ ես նրանց միամիտ չեմ տեսել: Դա մեզ թողնում է միայն երկրորդ եզրակացությունը, որ նրանք անկեղծ չեն, եւ իրենց դուր է գալիս «վայ, սա Հայաստան է, մենք աղքատ ենք, ոչ աշխատանք, ոչ վարձատրություն», նրանք օգտվում են, շահագործում են:
Դա ստիպեց ինձ եւ շատերին դադարեցնել բոլոր հարցազրույցները, ի վերջո, տեղական ընկերությունները աշխատանք են ստանում դրսից, մեզ համար դա այնքան էլ դժվար չէ գտնել նույն շուկան, եւ այստեղ մենք բախվեցինք երկրորդ վնասին, որ այս ընկերությունները ենթարկում են հանրապետությանը: Շփվեցի լիբանանյան ընկերությունների հետ, մինչ Լիբանանի սնանկացումը, գիտե՞ք ինձ ինչ էին ասում, երբ ես պահանջում էի այն աշխատավարձը, որը ստանում էի Լիբանանում, կամ նույնիսկ երբ խնդրեցի այդ աշխատավարձի 75%-ը, նրանք ինձ ասացին. «Բեդրոս, Հայաստանում աշխատավարձեր, հարցրել ենք, ձեր խնդրածի 15 տոկոսն են ստանում, ինչի՞ համար ձեր ուզած աշխատավարձը տամ, նույն աշխատավարձը կարող ենք տալ ձեզ, որ տալիս են Հայաստանյան ընկերությունները, եթե ուզում եք, այլապես մենք կգտնենք այլ մշակողների Հնդկաստանից»:
Արդյունքում, հայկական ընկերությունները ոչ միայն մրցում են մեզ հետ, ովքեր իրականում մշակում են ծրագրային ապահովումը, այլեւ ստիպելով Հայաստանի աշխատավոր դասին բավարարվել այս աշխատավարձով, նրանք այսպես, դրսից ավելի քիչ գումար է մուտք գործում բանվոր դասակարգի միջոցով։
Այժմ այս ամենը հանգեցրեց նրան, որ նրանք, ովքեր տարիներ են զոհաբերում հմտություններ ձեռք բերելու համար, բացահայտում են, որ ինչի վրա հույս ունեին, եւ ինչը ընդհանուր գաղափարն էր մի քանի տարի առաջ, որ Հայաստանը ՏՏ հնարավորությունների երկիր է, եւ մարդիկ կարող են արժանապատիվ կյանք ունենալ, եթե դառնան ծրագրավորողներ, այս հույսը վերացավ, եւ նրանք ասացին, եթե ես տաքսի վարեմ, դա ավելի շահավետ եւ հեշտ է, եւ հազարավոր մարդիկ իրենց նման են, ովքեր չեն էլ մտածի այդ ընկերություններին եւս մեկ հնարավորություն տալ եւ գնալ հարցազրույցների, վստահությունը կոտրված է: Մյուսներն այժմ պարզապես աշխատում են առցանց՝ թողնելով այս ընկերություններին առանց աշխատող մարդուժի: Իսկ մյուսները պարզապես լքել են ընկերությունն արտագնա աշխատանքի՝ զրկելով հանրապետությանը մեր լավագույններից:
Իսկ ի՞նչ կասեք կառավարության մասին։ Ո՞վ հասավ այն դիրքին, որ փորձի լուծել այս սոցիալական անարդարությունը, նրանք արդարացան, որ նման հարցերը ընկերությունների եւ աշխատողների միջեւ են, լավ, ասենք, սա ճիշտ է, բայց փորձե՞լ եք կազմակերպել բանվոր դասակարգին, կրթել, հասնել իրազեկության/գիտակցության մակարդակի՝ աշխատողների սինդիկատ միություններ ստեղծելու համար։ Փոխանակ մեկ մշակողը կոտրի իրեն եւ իր եղբայրներին՝ փոխարինելով նրան ավելի ցածր վարձատրությամբ: Բայց, իհարկե, կառավարությունը շատ է զբաղված՝ նման հարցերին ժամանակ հատկացնելու համար, բայց ինչո՞ւ բողոքել, ժամանակ առ ժամանակ թոշակը բարձրացրել է 3000 դրամով: Եվ խոստացավ հեղափոխությունից 4 տարի անց, որ կփորձի հասնել «հրաշալի թիրախի» եւ նվազագույն աշխատավարձը դարձնել 80000.
Ո՛վ Հայաստանի հպարտ քաղաքացիներ, ուրախացեք, որ մեր վարչապետը հպարտանում է մեզնով: Բայց եթե լուրջ, այս քաղաքականությամբ մենք վնասում ենք մեր սեփական տնտեսությունը:
Ընկերությունների կողմից, որոնք փորձում են ստիպել հմուտ մարդկանց բավարարել ցածր վարձատրության դիմաց, այս ամենն այժմ հայտնի է դարձել արտաքին աշխարհին, երբ տեղացի աշխատողները ցածր եկամուտ են ստանում դրսից, ավելի քիչ գումարներ կմտնեն հանրապետություն՝ արտաքին շուկան իմանալով, որ Հայաստանում տեղական ընկերությունները վարձատրում են իրենց աշխատողներին այս ցածր աշխատավարձով, վաղ թե ուշ հայկական ընկերություններից ավելի էժան գներ են պահանջելու, ի վերջո, նրանք գիտեն, որ աշխատակիցներին վարձատրելու արժեքը ցածր է: Այս ամենը շատ վատ պլանավորման, իսկ ավելի ճիշտ՝ մեր կառավարության կողմից ոչ մի պլանավորման արդյունք է, եւ մինչ մենք ազգովին մեր անհեռատես ագահության եւ եսասիրական մոտեցման մեջ, մենք միայն ինքներս ենք վնասում մեզ։
Պետրոս ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ
բլոգեր
«Առավոտ» օրաթերթ
01.03.2023
